เวียดนามเตรียมแก้ไขกฎระเบียบด้านการลงทุนที่เกี่ยวข้องเพื่อปรับใช้อัตราภาษีนิติบุคคลขั้นต่ำทั่วโลก (Global Minimum Corporate Tax rate – GMCT) ในปี 2567 ซึ่งอาจส่งผลให้เวียดนามมีขีดความสามารถในการแข่งขันเชิงได้เปรียบในการดึงดูดการลงทุนจากต่างชาติน้อยลง
การดำเนินการดังกล่าวของเวียดนามได้รับการผลักดันจากกรณีที่เกาหลีใต้ นักลงทุนอันดับ 1 ของเวียดนาม เป็นประเทศแรกที่จะบังคับใช้ GMCT ในปี 2567 หลังจากที่กลุ่มประเทศ OECD บรรลุข้อตกลงดังกล่าวตั้งแต่ปี 2564 โดย Global Minimum Tax จะถูกกำหนดอยู่ที่ร้อยละ 15 จากผลกำไร และจะใช้กับบริษัทข้ามชาติที่มีรายได้รวมอย่างน้อย 750 ล้านยูโร (819 ล้านดอลลาร์สหรัฐ) ซึ่งคาดว่าจะกระทบบริษัทข้ามชาติ 100 แห่ง และมีรายได้จากการเก็บภาษีเพิ่มขึ้น 220,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐทั่วโลก
เวียดนาม พร้อมด้วยสหราชอาณาจักร ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ และสหภาพยุโรป มีแผนมีบังคับใช้ GMCT ในปี 2567 โดยมีข้อกังวลว่า เวียดนามจะสามารถดึงดูดการลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศ (FDI) ได้น้อยลง ในเมื่อบริษัท FDI มีบทบาทสำคัญอย่างมากต่อเศรษฐกิจของเวียดนาม มีสัดส่วนกว่าร้อยละ 20 ของ GDP และคิดเป็นร้อยละ 72 ของการส่งออกทั้งหมด
นาง Nguyen Thi Thu Huyen รองผู้อำนวยการฝ่ายประชาสัมพันธ์ของ Canon Vietnam กล่าวว่า สิทธิประโยชน์ด้านภาษีเป็นหนึ่งในปัจจัยสำคัญสำหรับบริษัทในการคงไว้ซึ่งการผลิตขนาดใหญ่ในประเทศ ซึ่งปัจจุบัน Canon มีซัพพลายเออร์ 130 รายในเวียดนาม คิดเป็นร้อยละ 50 ของการผลิตทั่วโลก โดยก่อนหน้านี้ เมื่อปี 2544 บริษัท Canon ได้รับข้อเสนอจากรัฐบาลเวียดนามยกเว้นการเสียภาษีเงินได้นิติบุคคลเป็นเวลา 10 ปี เพื่อให้ Canon ตั้งศูนย์กลางการผลิตในประเทศ ดังนั้น หากมีการบังคับใช้อัตราภาษีขั้นต่ำทั่วโลก เวียดนามควรพิจารณาออกนโยบายอื่นๆ เพื่อรักษาข้อผูกมัดในการสร้างแรงจูงใจที่ได้ทำไว้กับธุรกิจต่างๆ ก่อนหน้านี้ เพื่อรักษานักลงทุนปัจจุบันและดึงดูดนักลงทุนรายใหม่ ตัวอย่างเช่น ประเทศไทยเคยสัญญาว่าจะให้ส่วนลดค่าไฟฟ้าแก่นักลงทุนต่างชาติเพื่อชดเชยภาษีที่สูงขึ้น
นาง Nguyen Thi Bich Ngoc รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการวางแผนและการลงทุน (MPI) กล่าวว่า เมื่อมีการบังคับใช้อัตราภาษีขั้นต่ำทั่วโลกร้อยละ 15 แรงจูงใจทางภาษีส่วนใหญ่ในเวียดนามต่อบริษัทข้ามชาติจะไม่มีผลอีกต่อไป จึงทำให้นโยบายดึงดูดการลงทุนของเวียดนามไม่น่าสนใจสำหรับบริษัทขนาดใหญ่ และจำเป็นต้องมีการเปลี่ยนแปลงนโยบายเพื่อให้สิ่งจูงใจในรูปแบบอื่นๆ
รายงานของ Oxfam, Vietnam Institute for Economic and Policy Research และ Thinktank Prakarsa ระบุว่า ระหว่างปี 2553-2563 ภาษีเฉลี่ยของประเทศในอาเซียนลดลงจากร้อยละ 25 เป็นร้อยละ 21.7 ในขณะที่บริษัท FDI ในเวียดนามต้องเสียภาษีเฉลี่ยร้อยละ 12.3 เทียบกับอัตราภาษีปกติอยู่ที่ร้อยละ 20
อนึ่ง เมื่อวันที่ 4 สิงหาคม 2565 นายกรัฐมนตรีเวียดนามได้ออกมติ 55/QD-TTg จัดตั้งคณะทำงานพิเศษในการวิจัยและเสนอแนวทางแก้ไขที่เกี่ยวข้องกับอัตราภาษีขั้นต่ำทั่วโลกของ OECD โดย ปัจจุบัน คณะทำงานกำลังร่างกรอบกฎหมายในประเทศที่เกี่ยวข้องกับการใช้ภาษีขั้นต่ำทั่วโลกเพื่อให้แน่ใจว่า นโยบายสิทธิประโยชน์สำหรับนักลงทุนต่างชาติในเวียดนามได้รับการปรับใช้อย่างมีประสิทธิภาพ
ที่มา: VnExpress วันที่ 24 มีนาคม 2566
