สวัสดีครับ เมื่อเร็วๆ นี้ ศูนย์ข้อมูลธุรกิจไทยในนครโฮจิมินห์ ภายใต้สถานกงสุลใหญ่ ณ นครโฮจิมินห์ได้มีโอกาสสัมภาษณ์คุณมนตรี มหาพฤกษ์พงศ์ รองประธานบริษัท SCG Vietnam หนึ่งในบริษัทชั้นนำของประเทศไทยที่ได้ลงทุนในเวียดนามมากกว่า 24 ปี และเติบโตอย่างต่อเนื่องด้วยมูลค่าการลงทุนสะสมมากกว่า 6 พันล้านดอลลาร์สหรัฐในกลุ่มธุรกิจหลัก 3 ประเภท ได้แก่ (1) Cement (2) Packaging และ (3) Chemicalและมีสำนักงานใหญ่ที่อยู่นครโฮจิมินห์

ทั้งนี้ เพื่อให้เป็นการปูพื้นศูนย์ข้อมูลธุรกิจไทยฯ ขอกล่าวถึงภาพรวมอุตสาหกรรมซีเมนต์ในเวียดนามก่อน ซึ่งจากรายงานของบริษัท Stoxplus บริษัทที่ปรึกษาทางการตลาดของกลุ่มบริษัท SCG Vietnam ที่มีที่ตั้งอยู่ในนครโฮจิมินห์ชี้ให้เห็นว่า ในปี 2560 บริษัทซีเมนต์ในเวียดนามมีความสามารถในการผลิตซีเมนต์และปูนเม็ดประมาณ 120 ล้านตัน/ปี และขายได้จำนวน 80.3 ล้านตัน เพิ่มขึ้นร้อยละ 6 เมื่อเทียบกับปีก่อนหน้า และเพิ่มขึ้นเป็นปีที่ 3 ติดต่อกัน โดยในจำนวนนั้น เป็นการผลิตเพื่อบริโภคในประเทศถึง 62 ล้านตัน เพิ่มขึ้นร้อยละ 1.4 และส่งออกจำนวน 19.7 ล้านตัน เพิ่มขึ้นร้อยละ 27.7 เมื่อเทียบกับปีก่อนหน้า โดยสาเหตุที่ทำให้เวียดนามมีปริมาณการส่งออกซีเมนต์เพิ่มขึ้น ได้แก่ (1) การส่งออกไปยังต่างประเทศ อาทิ บังกลาเทศ ฟิลิปปินส์ และจีน มีปริมาณเพิ่มขึ้นอย่างมาก โดยเฉพาะจีนเนื่องจากรัฐบาลจีนเปลี่ยนแปลงนโยบายต่อการผลิตซีเมนต์ให้คำนึงถึงสิ่งแวดล้อมเพิ่มมากขึ้น เนื่องจากปัญหามลพิษทางอากาศและการขาดแคลนไฟฟ้าในบางช่วง และ (2) ในเดือนธันวาคม 2560 รัฐบาลเวียดนามได้ออกกฤษฎีกา 125/2017/ND-CP เกี่ยวกับการปรับแก้ไขภาษีการนำเข้าและส่งออก ซึ่งส่งผลให้การส่งออกผลิตภัณฑ์ซีเมนต์ไม่จำเป็นต้องเสียภาษี และเพิ่มความสามารถในการแข่งขันในภูมิภาคของบริษัทซีเมนต์ในประเทศ

ในช่วง 5 เดือนแรกของปี 2561 เวียดนามสามารถส่งออกซีเมนต์และปูนซีเมนต์ได้ถึง 13.4 ล้านตัน (เพิ่มขึ้นร้อยละ 63.1 ) คิดเป็นมูลค่ากว่า 482.2 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (เพิ่มขึ้นร้อยละ 69)

อุตสาหกรรมซีเมนต์กำลังขยายตัว

คุณมนตรีฯ ได้ให้ข้อมูลว่า ปัจจุบัน อุตสาหกรรมซีเมนต์ในประเทศเวียดนามกำลังขยายตัวอย่างต่อเนื่อง สืบเนื่องจาก(1) การลงทุนพัฒนาโครงการสิ่งอำนวยความสะดวกและโครงสร้างพื้นฐานภายในประเทศที่กำลังได้รับความสนใจจากนักลงทุนทั้งในและต่างประเทศ (2) โครงการอสังหาริมทรัพย์กำลังขยายตัวโดยเฉพาะในบริเวณภาคใต้ของเวียดนาม และ (3) การส่งออกซีเมนต์ที่เพิ่มขึ้น โดยเฉพาะการส่งออกไปยังประเทศบังคลาเทศ ฟิลิปปินส์ และมณฑลทางตอนใต้ของจีน เนื่องจากจีนที่เดิมเป็นผู้ผลิตและส่งออกซีเมนต์รายใหญ่ของโลกได้เปลี่ยนมาเป็นผู้นำเข้าซีเมนต์แทนตามนโยบายรักษาสิ่งแวดล้อมภายในประเทศ และได้ประกาศปิดโรงงานที่ผลิตซีเมนต์ที่ไม่ได้มาตรฐานซึ่งส่วนใหญ่อยู่บริเวณภาคใต้ของประเทศที่ติดกับประเทศเวียดนาม

ทั้งนี้ ปัจจุบัน ผู้เชี่ยวชาญเวียดนามหลายรายมองว่าอุปทานของซีเมนต์ในประเทศมีจำนวนมากกว่าอุปสงค์ในระดับสูงตามแผนการผลิตซีเมนต์ของประเทศ (ตามตารางที่ 1) แต่คุณมนตรีฯ ให้ข้อมูลว่าอุปทานของซีเมนต์ในประเทศมีมากกว่าอุปสงค์การใช้ซีเมนต์อยู่เล็กน้อย เนื่องจากบริษัทซีเมนต์หลายๆ แห่งยังไม่มีความสามารถในการผลิตซีเมนต์ตามแผนการข้างต้น และแม้ว่าจะมีโครงการพัฒนาโรงงานซีเมนต์แห่งใหม่ๆ แต่ก็เป็นการเปิดเพื่อทดแทนการปิดโรงซีเมนต์ขนาดเล็ก/เก่าอีกหลายๆ แห่ง กอปรกับการบริโภคและส่งออกซีเมนต์ที่เติบโตอย่างเข้มแข็งในช่วงที่ผ่านมาทำให้อุปทานซีเมนต์ของประเทศอยู่ในระดับสูงสุดในรอบหลายปี(ตามตารางที่ 2)

(ตารางที่ 1 อุปสงค์และอุปทานในอุตสาหกรรมซีเมนต์เวียดนาม/ ที่มา บริษัท SCG Vietnam)

(ตารางที่ 2 การบริโภคและส่งออกซีเมนต์เวียดนาม/ ที่มา บริษัท SCG Vietnam)

โอกาสในการลงทุนอุตสาหกรรมซีเมนต์เวียดนาม

ตามที่ศูนย์ข้อมูลธุรกิจไทยฯ มองว่า ปัจจุบัน นักลงทุนทั้งในและต่างประเทศได้เข้ามาตั้งฐานการผลิตและฐานการกระจายสินค้าซีเมนต์ในประเทศนั้น คุณมนตรีฯ ชี้ว่า การลงทุนในอุตสาหกรรมซีเมนต์เวียดนามยังมีโอกาสอยู่มากเพราะอุตสาหกรรมซีเมนต์ในประเทศมีแนวโน้มเติบโตอย่างมั่นคงและแนะนำนักลงทุนต่างประเทศที่สนใจว่าควรจะลงทุนในลักษณะการควบรวมกิจการกับบริษัทท้องถิ่น โดยไม่ควรลงทุนสร้างโรงผลิตใหม่ซึ่งอาจจะประสบความยุ่งยากในการขอใบอนุญาตการลงทุน เพราะรัฐบาลเวียดนามเริ่มจำกัดการลงทุนในภาคอุตสาหกรรมนี้แล้ว

นอกจากนี้ คุณมนตรีฯ ยังเล่าให้ฟังว่า เวียดนามถือว่าเป็นหนึ่งในประเทศที่มีทรัพยากรธรรมชาติและวัตถุดิบหินปูนที่ใช้ผลิตซีเมนต์จำนวนมาก โดยเฉพาะในบริเวณภาคเหนือของประเทศ ทำให้โรงงานผลิตซีเมนต์และเม็ดปูนซีเมนต์ส่วนใหญ่จะตั้งอยู่บริเวณภาคเหนือ แต่การขายในตลาดภาคใต้เติบโตสูงกว่า โดยโรงงานเม็ดปูนซีเมนต์ทางภาคเหนือจะส่งเม็ดปูนมาบดที่โรงงานในภาคใต้ เนื่องจากใกล้กับตลาด ซึ่งมีความต้องการซีเมนต์เพื่อการก่อสร้างและมีความสามารถในการผลิตที่ครอบคลุมผลิตภัณฑ์ซีเมนต์นานาชนิดกว่ามาก ตามอุปสงค์การใช้ซีเมนต์เพื่อพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม (ตามตารางที่ 3)

(ตารางที่ 3 อุปทานและอุปสงค์ซีเมนต์ในแต่ละภาคของเวียดนามในปี 2560/ บริษัท SCG Vietnam)

SCG Vietnam ได้พัฒนาผลิตภัณฑ์ให้เหมาะสมกับสภาพการใช้งานในเวียดนาม เช่น คนเวียดนามไม่นิยมใช้กันสาดสำหรับที่อยู่อาศัย จึงต้องพัฒนาสูตรของปูนซีเมนต์ให้เหมาะสมกับสภาพแดดและฝน ซึ่งทำให้การออกแบบผลิตภัณฑ์มีความแตกต่างจากประเทศไทย

อนาคตของอุตสาหกรรมซีเมนต์เวียดนาม

คุณมนตรีฯ ยังเห็นว่า อนาคตของอุตสาหกรรมซีเมนต์เวียดนามค่อนข้างสดใส แม้ว่าหลายฝ่ายจะแสดงความกังวลถึงภาวะฟองสบู่ภาคอสังหาริมทรัพย์ที่อาจจะเกิดขึ้น แต่คุณมนตรีฯ มองว่ามีโอกาสเกิดขึ้นได้น้อย เพราะในช่วงที่ผ่านมา รัฐบาลเวียดนามได้ควบคุมการปล่อยสินเชื่อภาคอสังหาริมทรัพย์เพื่อให้มีความรัดกุมมากยิ่งขึ้น และ Absorbtion Rate ยังอยู่ในอัตราที่น่าพอใจ นอกจากนั้น จากการที่เมื่อปลายปีที่ผ่านมา รัฐบาลเวียดนามได้ลดภาษีการส่งออกผลิตภัณฑ์ซีเมนต์เหลือร้อยละ 0 ยิ่งทำให้บริษัทผลิตซีเมนต์ภายในประเทศสามารถทำกำไรจากการส่งออกได้เพิ่มขึ้น และเป็นการแก้ไขปัญหาอุปทานซีเมนต์ล้นตลาดของรัฐบาล

คุณมนตรีฯ กล่าวปิดท้ายว่า ปัจจุบัน กระแสการลงทุนในอุตสาหกรรมซีเมนต์ของบริษัทต่างๆ ในเวียดนามคือการลงทุนด้วยเทคโนโลยีขั้นสูง และเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม โดยกลุ่มบริษัท SCG เองเน้นการดำเนินธุรกิจเพื่อมุ่งไปสู่ความยั่งยืนแบบ “เศรษฐกิจหมุนเวียน” หรือเรียกว่า Circular Economy โดยได้ดำเนินการมานานแล้วในประเทศไทย ซึ่งผลิตภัณฑ์ส่วนใหญ่ของกลุ่มบริษัทฯ เช่นบรรจุภัณฑ์เป็นวัสดุรีไซเคิล นอกจากนั้น กลุ่มบริษัทฯ ให้ความสำคัญกับการพัฒนาบุคลากลและได้ลงนามในสัญญา MOU ร่วมกับสถาบัน Asian Institute of Technology in Vietnam เพื่อร่วมกันสร้างเสริมและพัฒนาทักษะของผู้บริหารชาวเวียดนามของบริษัทฯ ซึ่งเป็นก้าวที่สำคัญในการส่งเสริมการพัฒนาทรัพยาบุคคลของเวียดนาม

ในอนาคตอันใกล้ เราคงได้เห็นการผลิตพลังงานโดยการแปรรูปของเสีย/ขยะซึ่งเป็นส่วนหนึ่งในแผนการพัฒนาอย่างยั่งยืนของกลุ่มบริษัท SCG ในเวียดนาม

ศูนย์ข้อมูลธุรกิจไทยในนครโฮจิมินห์ขอขอบคุณคุณมนตรี มหาพฤกษ์พงศ์ รองประธานบริษัท SCG Vietnam สำหรับข้อมูลอันเป็นประโยชน์ และโปรดติดตามในบทความสัมภาษณ์ผู้รู้จริงในการทำธุรกิจในเขตกงสุลท่านใดต่อไป

ศูนย์ข้อมูลธุรกิจไทยในนครโฮจิมินห์

สิงหาคม 2561